Ngành điện mặt trời – Các nước dẫn đầu ngành điện mặt trời

Ngành điện mặt trời đang phát triển mạnh mẽ trên toàn cầu nhờ sự chuyển dịch sang năng lượng sạch và nhu cầu cấp thiết trong việc giảm phát thải khí nhà kính. Với tiềm năng vô hạn từ ánh sáng mặt trời, công nghệ sản xuất điện mặt trời ngày càng được cải tiến, chi phí giảm sâu, hiệu suất tăng cao và tính ứng dụng ngày càng đa dạng.

Trong bài viết này, hãy cùng Ánh Dương Solar sẽ tìm hiểu tổng quan về ngành điện mặt trời toàn cầu, phân tích các xu hướng phát triển nổi bật. Đặc biệt là điểm qua các quốc gia đang dẫn đầu thế giới về điện mặt trời. 

1. Ngành điện mặt trời là gì?

Ngành điện mặt trời là lĩnh vực chuyên sản xuất điện năng từ nguồn năng lượng mặt trời. Thông qua công nghệ quang điện (PV – Photovoltaic) và tập trung năng lượng mặt trời (CSP – Concentrated Solar Power). Đây là một nhánh quan trọng trong ngành năng lượng tái tạo, bên cạnh điện gió, thủy điện,…

Ngành điện mặt trời bao gồm:

• Nghiên cứu – sản xuất thiết bị: tấm pin mặt trời, inverter, pin lưu trữ, khung đỡ…

• Thiết kế và thi công hệ thống điện mặt trời: dân dụng, thương mại, công nghiệp,…

• Vận hành – bảo trì – khai thác hệ thống.

• Phát triển chính sách, thị trường tín chỉ carbon, chứng nhận năng lượng xanh,…

2. Vai trò của ngành điện mặt trời trong chuyển đổi năng lượng

Ngành điện mặt trời đóng vai trò then chốt trong công cuộc chuyển dịch năng lượng toàn cầu. Vì những lý do sau:

• Nguồn năng lượng sạch, vô hạn: ánh nắng mặt trời là tài nguyên miễn phí và không cạn kiệt.

• Giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch: giảm phát thải CO₂, giảm ô nhiễm không khí.

• Chi phí đầu tư giảm mạnh: chi phí sản xuất điện mặt trời đã giảm hơn 80% trong 10 năm qua.

• Phù hợp với cả thành thị lẫn nông thôn: từ hệ thống hòa lưới ở thành phố đến hệ độc lập ở vùng sâu vùng xa.

• Khả năng tạo việc làm lớn: ngành điện mặt trời là một trong những ngành tạo việc làm nhanh nhất trong mảng năng lượng tái tạo.

3. Các nước dẫn đầu ngành điện mặt trời

Ngành điện mặt trời đang phát triển trên toàn thế giới. Một số quốc gia đã vươn lên mạnh mẽ nhờ tầm nhìn dài hạn, chính sách ưu đãi hợp lý, và đầu tư mạnh vào công nghệ.

Dưới đây là những quốc gia đang dẫn đầu thế giới trong lĩnh vực điện mặt trời:

3.1. Trung Quốc – Ông vua năng lượng mặt trời

Trung Quốc hiện là quốc gia số 1 thế giới về ngành điện mặt trời. Trên hầu hết các phương diện như: sản xuất, tiêu thụ và xuất khẩu. Quốc gia này chiếm hơn 70% chuỗi cung ứng pin mặt trời toàn cầu. Từ nguyên liệu silicon, cell, module cho đến inverter.

Chính phủ Trung Quốc đã đầu tư hàng trăm tỷ USD để phát triển điện mặt trời như một phần trong chiến lược “Trung Quốc xanh”. Các khu vực rộng lớn như Nội Mông, Tây Bắc Trung Quốc là nơi triển khai các siêu nhà máy điện mặt trời quy mô hàng GW, tạo ra hàng chục tỷ kWh điện mỗi năm.

3.2. Hoa Kỳ – Trung tâm đổi mới công nghệ điện mặt trời

Mỹ không chỉ đứng thứ hai thế giới về công suất điện mặt trời. Đây còn là cái nôi của nhiều công nghệ năng lượng mặt trời tiên tiến như pin perovskite, HJT,… Hay các mô hình lưu trữ kết hợp AI.

Ngành điện mặt trời tại Mỹ được hỗ trợ mạnh bởi chính sách thuế từ Đạo luật Giảm Lạm Phát (IRA). Điều này tạo điều kiện để cả hộ gia đình và doanh nghiệp đầu tư hệ thống điện mặt trời một cách dễ dàng và sinh lời nhanh.

California, Texas, Florida là các bang dẫn đầu về điện mặt trời áp mái và thương mại. Ngoài ra, còn có các tập đoàn lớn như Tesla, SunPower, First Solar,… Đây là những người tiên phong trong thiết kế hệ thống điện mặt trời thông minh và lưu trữ năng lượng.

3.3. Ấn Độ – Thị trường tăng trưởng nhanh nhất thế giới

Với khí hậu nhiệt đới, Ấn Độ có tiềm năng bức xạ mặt trời thuộc hàng cao nhất thế giới. Chính phủ nước này đã xác định điện mặt trời là nền tảng cho chiến lược an ninh năng lượng quốc gia. Ấn Độ cam kết đạt 280 GW điện mặt trời vào năm 2030.

Ấn Độ xây dựng hàng loạt Solar Park – khu công nghiệp năng lượng mặt trời quy mô lớn. Đồng thời thúc đẩy lắp đặt hệ thống điện mặt trời áp mái tại các thành phố đông dân.

Dù còn nhiều thách thức về lưới điện và tài chính. Ấn Độ vẫn là biểu tượng của tốc độ phát triển ngành điện mặt trời trong khối các nước đang phát triển.

3.4. Đức – Hình mẫu châu Âu về điện mặt trời dân dụng

Đức là quốc gia tiên phong tại châu Âu trong việc thương mại hóa ngành điện mặt trời. Từ những năm 2000, Đức đã ban hành chính sách trợ giá (feed-in tariff). Chính sách để khuyến khích người dân lắp đặt hệ thống điện mặt trời áp mái.

Mặc dù khí hậu không lý tưởng như nhiều nước khác. Nhưng nhờ hệ thống quy hoạch, khuyến khích minh bạch và công nghệ phát triển cao. Đức đã trở thành quốc gia châu Âu có công suất điện mặt trời cao nhất.

Hệ thống điện mặt trời tại Đức không chỉ là nguồn cung năng lượng. Đây còn kết hợp với các mô hình chia sẻ năng lượng, bán điện lưới thông minh. Góp phần vào mục tiêu trung hòa carbon trước năm 2045.

3.5. Nhật Bản – Tối ưu hóa không gian đô thị với điện mặt trời

Nhật Bản là nước có diện tích hạn chế, mật độ dân cư cao. Nhưng vẫn vươn lên top đầu về ngành điện mặt trời nhờ khả năng tối ưu hóa không gian đô thị và đổi mới công nghệ.

Từ sau thảm họa hạt nhân Fukushima năm 2011, Nhật Bản chuyển hướng mạnh mẽ sang năng lượng tái tạo. Ngành điện mặt trời tại đây phát triển trên mái nhà, trên mặt nước, cả trên các bề mặt đứng của tòa nhà.

Ngoài ra, Nhật cũng là quốc gia đầu tư rất mạnh vào các hệ thống pin lưu trữ, nhà thông minh và công nghệ điều phối năng lượng bằng AI – biến điện mặt trời thành một phần không thể thiếu trong cơ sở hạ tầng đô thị thông minh.

4. Việt Nam và tiềm năng phát triển ngành điện mặt trời

Tính đến cuối năm 2023, Việt Nam có hơn 20 GW điện mặt trời (trong đó phần lớn là điện mặt trời áp mái và trang trại). Giai đoạn 2019–2020 tăng trưởng bùng nổ nhờ cơ chế FIT (giá mua điện cố định). Hiện tại đang chờ khung pháp lý mới từ Quy hoạch điện VIII, mở đường cho phát triển tiếp theo.

Việt Nam sở hữu tiềm năng dồi dào để phát triển ngành điện mặt trời:

• Bức xạ mặt trời trung bình: 4,3 – 5,5 kWh/m²/ngày, đặc biệt cao ở Nam Trung Bộ, Tây Nguyên.

• Nhiều doanh nghiệp FDI và nội địa quan tâm đầu tư hệ thống điện mặt trời áp mái cho nhà xưởng.

• Dư địa lớn cho điện mặt trời kết hợp nông nghiệp, điện mặt trời nổi và điện mặt trời lưu trữ.

5. Kết luận 

Ngành điện mặt trời đã và đang trở thành trụ cột chính trong quá trình chuyển dịch năng lượng toàn cầu. Các quốc gia như Trung Quốc, Hoa Kỳ, Ấn Độ, Đức và Nhật Bản đang là những cái tên nổi bật dẫn đầu xu hướng này, với chính sách và chiến lược phát triển đồng bộ.

Việt Nam cũng có đầy đủ tiềm năng để trở thành trung tâm điện mặt trời của Đông Nam Á nếu có cơ chế chính sách minh bạch, ổn định và bền vững. Trong tương lai, điện mặt trời sẽ không chỉ đóng vai trò là nguồn điện sạch. Mà còn là nền tảng cho nền kinh tế xanh, thân thiện môi trường và hướng đến phát triển bền vững toàn cầu.

Nếu bạn đang quan tâm và muốn lắp đặt điện mặt trời để theo kịp xu hướng phát triển của ngành điện mặt trời. Hãy liên hệ ngay với Ánh Dương Solar qua hotline 0982114115 để được tư vấn, khảo sát miễn phí tại nhà và nhận báo giá chi tiết!